ALGORITHMIC DISTANCE OF KHALAJ TURKIC DIALECTS: AN ANALYTICAL NOTE ON LEVENSHTEIN DISTANCE ALGORITHM

Bu çalışmanın temel amacı İran’da konuşulan ve yok olma tehlikesi altında bulunan Halaç Türkçesi ağızlarını niceliksel ağız ölçüm tekniklerinden Levenshtein Uzaklık Algoritması (LUA) temelinde incelemektir. Bilgisayar programlamasında sıklıkla kullanılan bir algoritma olan LUA olarak ikili kodların (binary codes) silme, ekleme tersinim ile birbirlerine uzaklığının saptanabilmesi için geliştirilmiş algoritmadır (Levenshtein, 1966). Algoritmanın sonucu sayısal değerdir bu değer iki sözcükten birinin diğerine benzeşmesi yapılması gereken işlem sayısını veya maliyetini vermektedir. Sayısal değerin düşük olması daha az değişiklikle benzeşmenin gerçekleşeceği anlamına gelmektedir. Değerin büyük ise sözcükler arasındaki benzeşimin maliyetinin fazla olduğu söz konusu kodun oranında birbirlerinden uzak olduğunu ifade etmektedir. Doerfer (1998), Türkçesinin yön temelli yediye ayırmıştır: (i) batı, (ii) kuzey, (iii) kuzeydoğu, (iv) güney, (v) merkez, (vi) merkezi doğu (vii) ağız. çalışma sonucunda farklarının sözcüksel bağlamı algoritmik temelde incelenmiş farklarını oluşturduğu belirlenen sözcüklerin sesbilgisel uzaklıklarının dil ekolojisi içerisindeki dağılımı saptanmıştır. Sonuç üç ağzın Doerfer’in sınıflandırma ölçeğiyle uyuşma oranı belirlenmiş istatistiksel anlamlı olup olmadığı